Vitaminler vücudumuzun üretemediği, besinlerin enerjiye dönüşümünü ve vücudun normal işlevlerini yapabilmesine yardımcı olan besin öğeleridir. Latince'de "yaşam" anlamına gelen "vita" kelimesinden türetilmiştir. Vitaminlerin vücudumuzda iltihapla savaşma, bağışıklık sistemini geliştirmek gibi birçok önemli görevi bulunmaktadır. Vitaminler yağda ve suda çözünebilen vitaminler olarak iki ana gruba ayrılmaktadır. Çeşitleri ise şunlardır;
- A Vitamini
- B Vitamini(B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12)
- C Vitamini
- D Vitamini
- E Vitamini
- K Vitamini
C Vitamini
C vitamini vücudumuzun bağışıklık sistemini korumaya ve geliştirmeye yarayan bir vitamin türüdür. C vitamininin; yoğun antrenman yapan sporcular için ifade ettiği şey ise dokuları onarma işlevleridir. İdman sırasında parçalanan kas ve dokular, özellikle dinlenme dönemlerinde C vitamini takviyesi ile onarılıp toparlanır. C vitamini bakımından zengin besinler şu şekildedir;
- Limon
- Portakal
- Mandalina
- Çilek
- Marul
- Yeşilbiber
D Vitamini
D vitamini, güneş ışığı vitamini olarak da adlandırılır. Bunun nedeni bu vitamini esasen güneş ışığından elde etmemizdir. Ancak, kapalı ortamlarda çalışırken veya güneşli bir yerde yaşamadığınızda ihtiyacınız olan miktarı almanız oldukça zordur. Bu vitamin, kemikleri korumanız, sağlıklı ve güçlü kalmanız için gereken protein sentezini desteklemenize yardımcı olur. D vitamini bakımından zengin besinler şu şekildedir;
- Balık Yağı
- Balık
- Karaciğer
- Yumurta Sarısı
- Tereyağı
B6 Vitamini
B6 vitamini karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasında görev alması nedeni ile vücut geliştirme ve kas onarımı konusunda oldukça önemli bir yere sahiptir. Kırmızı kan hücresi üretimini ve vücutta doğal olarak üretilen, performansı ve dayanıklılığı destekleyen nitrik oksit seviyelerini artırabildiğinden, bu vitaminlerden yeterince almanız gerekir.
- Et
- Balık
- Yumurta
- Tahıllar
- Muz
- Avokado
- Kuru Baklagiller (Özellikle Nohut)
B12 Vitamini
B12 vitamini, vücudunuzun kaslara oksijen taşımaktan sorumlu olan kırmızı kan hücreleri üretmesine yardımcı olur. Bu işlem B12’yi kas büyümesinde önemli bir rol oynar. B12 vitamini bakımından zengin besinler ise şunlardır;
- Et
- Süt
- Peynir
- Yumurta
- Balık
Not : Özellikle vegan ve vejetaryenler B12 eksikliği riski taşımaktadır. Bu kişiler özellikle B12 vitamini takviyesi almayı düşünebilir.
Mineraller
Mineraller inorganik bir yapıdadır ve vücut tarafından üretilemez. Bu nedenle vücudumuzun ihtiyacı olan mineralleri dışarıdan besinler yardımı ile almamız gerekir. Meyve ve sebzelerin içerisinde bol miktarda mineral bulunmaktadır. Başlıca mineraller şu şekildedir;
- Sodyum
- Kalsiyum
- Krom
- Bakır
- Demir
- İyot
- Fosfor
- Magnezyum
- Potasyum
- Çinko
- Selenyum
- Kükürt
Bütün mineralleri tek bir yazıda anlatmamız mümkün değil. Kas gelişimini olumlu yönde etkileyecek birkaç minerali sizler için derledik;
Demir Minerali
Vücut geliştirme sporuyla ilgilenenler başta olmak üzere tüm sporcular için kritik bir mineral olan demir, akciğerlerimizdeki oksijeni kaslarımıza taşıma göreviyle kasları beslemek ve güçlendirmek için düzenli olarak tüketilmesi gerekilen besin öğelerinden biridir. Özellikle nefes alıp vermenin arttığı kardiyo çalışmalarında oksijen ihtiyacını karşılayarak büyüyen alyuvar kitlesini besleyecek olan demir takviyesi ile spor performansını yükseltmek mümkün. Demir minerali bakımından zengin besinler ise şu şekilde sıralanabilir;
- Ispanak
- Brokoli
- Muz
- Avokado
- Çilek
- Bezelye
- Mercimek
Kalsiyum Minerali
Vücutta en çok bulunan mineraller arasındadır. Kalsiyum, kemik ve kas gelişimine destek olur. Özellikle yoğun antrenman dönemlerinde oluşabilecek kas kramplarını önlemek için mutlaka alınması gereken mineraller arasındadır. Eksikliğinde kas krampları olarak kendini gösterdiği kalsiyumun, spor performansını artırmak için düzenli olarak vücuda kazandırılması büyük önem taşır. Kalsiyum bakımından zengin besinler ise şunlardır;
- Süt
- Yoğurt
- Sardalya
- Brokoli
- Badem
Sodyum Minerali
Sodyum vücutta elektrolit olarak görev yapan elementtir. Sinirsel iletişimi sağlar. Bunun yanında vücudun su dengesinin korumasında görev alır. Halk arasında bilinen adıyla tuzdur. Tuz bol miktarda sodyum kaynağıdır.
Vücut Geliştirmede Sodyum ve Vücutta Su Tutumu
Vücut geliştirme sporcuları normal beslenme sırasında ihtiyaçları olan sodyumu alırlar. Eğer fazla sodyum tüketilirse vücut su tutmaya ve şişmeye başlar. Ancak yarışma öncesinde vücutlarındaki fazla suyu atmaları gerekir. Çünkü kas ve derinin arasındaki su atıldığı zaman kaslar daha fazla belirginleşecektir. Bunu yaparken düşük sodyum tüketmeye gayret edilir.
Not : Çok düşük sodyum tüketmek aynı yüksek sodyum tüketmek gibi vücudun daha çok su toplamasına sebep olabilir. Yarışma öncesinde bu mineralin miktarı iyi ayarlanmalıdır.
Vücut geliştirmede beslenme ile ilgili tüm merak ettiklerinize buradan ulaşabilirsiniz.
